Μονή Αγίου Νικολάου
Η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου στην Άνδρο
Η Μονή Αγίου Νικολάου βρίσκεται βόρεια της Χώρας, πέντε χιλιόμετρα από το χωριό Αποίκια, στην περιοχή “Ώρες”. Η περιοχή πήρε το όνομά “Ώρες”, επειδή οι άρχοντες και οι ναυτικοί του νησιού ανέβαιναν στη μονή για να ακούσουν την ακολουθία των Μεγάλων και Βασιλικών Ωρών. Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή κτίσθηκε τον 11ο αιώνα, ενώ το 1760 έγιναν εκτεταμένες επισκευές. Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου υπήρξε παράρτημα της Φιλικής Εταιρείας των Κυκλάδων, ενώ λειτουργούσε ως τυπογραφείο, βιβλιοδετείο και κρυφό σχολειό τα χρόνια της τουρκοκρατίας, λόγω της απομακρυσμένης τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται. Πρόκειται για ένα επιβλητικό συγκρότημα, εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, που συντηρείται άριστα.
Η Ιερά Μονή είναι περιτειχισμένη με υψηλά τείχη και το καθολικό είναι σταυροειδούς τύπου, δικιόνιο, με νάρθηκα και τρούλο.
Μέσα στη Μονή υπάρχουν 20 παρεκκλήσια και σε όλο το νησί αριθμεί 40 συνολικά. Στο μοναστήρι φυλάσσεται η τίμια Κάρα του Αγίου Νικολάου του εν Βουνένοις, η γνάθος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τμήμα της Κάρας του Αγίου Ιωσήφ του Αριμαθαίας και πλήθος άλλων ιερών και τιμίων λειψάνων.Μοναδικό στο είδος του είναι το Ιερό Εικονοστάσιο της Μονή Αγίου Νικολάου ενώ η Αγία Τράπεζα αναβλύζει αγίασμα το οποίο αγιάζει τους πιστούς μέχρι σήμερα.
Η Ιερά Μονή εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου (του Αγίου Νικολάου), στις 9 Μαΐου (του Αγίου Νικολάου και Νέου), στις και στις 2 και στις 20 Ιουλίου.
Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου, ένα σημαντικό κειμηλιοφυλάκιο
Η Μονή Αγίου Νικολάου στεγάζει πολλά ανεκτίμητης θρησκευτικής αξίας κειμήλια και ιερά λείψανα. Στην μονή φυλάσσεται από τον 16ο αιώνα, η ιερή εικόνα της Παναγία της Μυροβλύτισσας κατόπιν μεταφοράς της από τον ναό της Παναγίας των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη. Κτήμα της είναι επίσης η αργυροκέντητη εικόνα του Αγίου Νικολάου. Η εικόνα είναι φιλοτεχνημένη από τη μοναχή Λεοντία η οποία χρησιμοποίησε ως υλικά πολύτιμους λίθους και αντί για νήμα τρίχες από τα μαλλιά της.
Στην μονή φυλάσσονται επίσης τα ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου του Ιεράρχου προστάτη και εφόρου της Ιεράς Μονής. Το κειμηλιοφυλάκειο της φυλάσσει επίσης την Τιμία Κάρα του Αγίου Νικολάου του Νέου, την γνάθο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, την χείρα της Αγίας Μακρίνης αδελφής του Μ. Βασιλείου, τμήμα της κάρας του Αγίου Ιωσήφ του Αριμαθαίας, κηδευτού του Χριστού, το μηρό τού Αγίου Μεγαλομάρτυρα Ιακώβου τού Πέρσου και πλήθος άλλων τιμίων λειψάνων.